ROI koeffitsientini baholash – marketing kampaniyasining juda muhim momenti. Bu sizning brendga qilgan sa’y-harakatlaringiz qanday foyda keltirayotganini aniqlashga yordam beradi va olingan ma’lumotlardan kelajakdagi strategiyalarni ishlab chiqishda foydalanishga imkon beradi.

ROI nima

ROI (“Return on Investment” ingliz tilidan tarjima qilinganda “investitsiyalar qaytishi”) ko‘rsatkichidir, ya’ni kompaniyaga kiritilgan mablag‘ning rentabelligi. Bu biznes uchun mahsulot qanchalik foydali yoki zararli ekanligini ko‘rsatadi.

Kiritilgan mablag‘lar – bu biznesga qo‘shilgan sarmoyadir. Ish uchun zarur bo‘lgan xarajatlar: ish haqi, ijaralar, marketing, xaridlar va hokazolar.

Agar byudjetning qanchalik qismi qaytishini bilmoqchi bo’lsangiz, ROI ni hisoblash kerak, ya’ni u qaytariladi. Bu koeffitsient ko’pincha reklamaning samaradorligini tushunish uchun ishlatiladi: ijtimoiy tarmoqlardagi yoki qidiruvdagi targeting.

ROI hisoblash formulasi

ROI hisoblash loyihalarning rentabelligini aniqlashga yordam beradi. Shu sababli ROI formulasi biznesda eng muhimlaridan biridir, uning yordamida rivojlanish yo‘nalishini tanlash va keyin nima qilish kerakligini tushunish mumkin – marketing kampaniyasidan voz kechish yoki uni saqlab qolish, lekin byudjetni tuzatish.

ROI = (Daromad – Xarajatlar)/Xarajatlar * 100 %

Daromad – bu kompaniyaning mahsulot yoki xizmatni sotishdan olgan barcha mablag‘lari.

Marketing xarajatlari – bu kampaniyaga qilgan har qanday xarajatlardir. Masalan:

• klik uchun to‘lov;
• media reklama bo‘yicha kliklar;
• kontent ishlab chiqarish;
• tashqi reklama agentliklarining ish haqlari.

ROMI va ROAS hisoblash formulalari

Marketingda ROI ikkita metrikaga bo‘linadi: ROMI va ROAS.

ROMI – bu marketingga kiritilgan investitsiyalarning qaytish koeffitsienti. U reklama kampaniyasining samaradorligini o‘lchash va keyingi investitsiyalarni taqsimlash uchun qo‘llaniladi. U foydaning byudjetga nisbati sifatida hisoblanadi.

ROMI = (Foyda – Marketing byudjeti)/Marketing byudjeti * 100 %

ROAS – bu reklama xarajatlarining qaytishini ko‘rsatadi. U aniq bir kampaniya, e’lon yoki ularning guruhining samaradorligini baholash uchun ishlatiladi. Masalan, siz aniq e’lon yoki targeting vaqtingiz va pulingizga arziydimi yoki yo‘qmi bilmoqchisiz va keyin ROAS ni tekshirasiz.

ROAS = Reklamadan tushgan daromad/Reklama xarajatlari * 100 %

ROI, ROMI va ROAS bir-biriga o‘xshash bo‘lsa-da, bu ko‘rsatkichlarni aralashtirmaslik muhimdir. ROI 100% degani, siz ikki baravar ko‘p daromad topdingiz degani. Ammo ROAS 100% degani, nolga ishlaganingizni anglatadi.

Qaysi ROI ni yaxshi deb hisoblash mumkin

ROI kontekstsiz hech qanday ahamiyatga ega bo‘lmagan koeffitsientdir. Kichik foydaga ega bo‘lgan holatda katta ROI olish mumkin. Agar daromad va xarajatlarni bilmasangiz, foyda haqida xulosa chiqarishning iloji yo‘q.

Keling, ikki kampaniyani misol sifatida olaylik. Mahsulot bir xil bo‘lsin. Birinchi holatda ROI ko‘proq – 118 %. Go‘yo bu kampaniya muvaffaqiyatliroq, lekin ikkinchisi tufayli 20 ta mahsulot sotish va 1700 rubl ko‘proq foyda olish mumkin bo‘lgan edi, va ROI u yerda atigi 58 %. Demak, reklama xarajatlarini optimallashtirish va ko‘proq mahsulot ishlab chiqarish yoki sotish kerak.

ROI < 100% — aniq yomon, kampaniya zarar ko’radi. ROI > 100% — yaxshi, agar siz shu bilan maksimal mahsulotni sotayotgan bo‘lsangiz. Agar siz ko‘proq sotishingiz va daromadni oshirishingiz mumkin bo‘lsa, ROI ni 100% ga oshirishga intiling.

ROI hisoblash misoli

Aytaylik, siz kiyim brendiga egasiz. Siz birinchi mijozlarni jalb qilish uchun reklama o‘rnatishga qaror qildingiz.

Biz svitshotlarga reklama uchun 3500 rubl sarfladik va 4 dona mahsulotni 1600 rubldan sotdik.

Kampaniya daromadi = 4*1600 = 6400 rubl.

ROI = (Daromad — Xarajat)/Xarajat * 100 %

ROI = (6400 — 3500)/3500 * 100 % = 86 %.

ROI — 86%, 100% dan kam. Bu shuni anglatadiki, reklama uchun sarflagan 1 rublga biz 0,86 rubl ishlab topdik. Svitshotlar kampaniyasi zararli.

Shuningdek, kostyumlar kampaniyasining ROI ni hisoblaymiz.

Kampaniya daromadi = 1 * 3000 = 3 000 rubl.

ROI = (Daromad — Xarajat)/Xarajat * 100 %

ROI = (3 000 – 2500) /2500 * 100% = 20 %

ROI — 20 %, 100 % dan kam, kampaniya zarar ko‘rdi.

Kostyumlar kampaniyasining ROI ni hisoblaymiz.

Kampaniya daromadi = 2 * 7000 = 14 000 rubl.

ROI = (Daromad – Xarajat)/Xarajat * 100 %

ROI = (14 000 – 5000) /5000 * 100% = 180 %

ROI — 180 %, 100 % dan yuqori, kampaniya muvaffaqiyatli.

ROI samaradorligini qanday bilish mumkin

Koeffitsient barcha biznes sohalari uchun universal emas. Qimmatbaho tovarlar va xizmatlarni sotishda, xaridor uzoq vaqt tanlayotganida ROI noto‘g‘ri ma’lumot beradi. Mijoz kontekstli e’lon orqali kelib, taklifni o‘rganib chiqishi va ketishi mumkin. Mantiq bo‘yicha bu samarasiz kanal hisoblanadi. Ammo bir hafta o‘tgach, u qaytib kelib, xarid qilishi mumkin.

ROI ayniqsa samarali bo‘lgan sohalar mavjud:

• — bevosita savdoda;
• — sotishni rag‘batlantirishda;
• — sodiqlikni oshirish dasturlarida;
• — mijozlarning shikoyatlari bilan ishlashda.

Nima uchun ROI samarasiz bo’lishi mumkin:

Statik koeffitsient. Siz valyuta kursi va boshqa iqtisodiy omillarni hisobga olmasdan muayyan sana bo‘yicha hisob-kitob qilasiz. Kam ma’lumotli baho. Loyihaning, kampaniyaning barcha nozik tomonlarini hisobga olgan holda aniq ko‘rsatkichni olish qiyin. Ushbu koeffitsientni boshqa ko‘rsatkichlar bilan birgalikda ishlatish samarali bo‘ladi. ROI hisoblash shartlarini hisobga oling – qaysi sohada marketing kampaniyasini olib borasiz. Koeffitsient umumiy tasvirni beradi, ammo siz uchun qaror qilmaydi – loyihani yopish yoki imkoniyat berish, byudjetni tuzatish yoki yangi kanallarni sinab ko‘rish.

ROI ni qanday oshirish mumkin

Reklama samaradorligini oshirish uchun:

Reklamada izchillik prinsipiga rioya qiling. Kontekstli e’lon qidiruv so‘rovini o‘z ichiga oladi, havola reklama mavzusiga va foydalanuvchi izlayotgan narsaga mos keladigan maqsadli sahifaga olib boradi. Masalan, “Moskvada mashina sotib olish” so‘rovi bilan e’lon mehmonni avtomobillar sotiladigan katalogga olib borishi kerak, saytning bosh sahifasiga emas. Yangi reklama kanallarini ulash. Bitta manbadan foydalanish va boshqalarni e’tiborsiz qoldirish samarasiz. Hamma foydali kanallardan foydalaning, zararli kanallarni o’chiring. Foydalanuvchilarning so‘rovlariga mos keladigan reklama takliflarini yarating. Kalit so‘zlarni sizning bozor segmentingizda auditoriya ehtiyojlarini hisobga olgan holda tanlang. ROI koeffitsienti nafaqat o‘tgan kampaniyalar haqidagi ma’lumotlarni olishga, balki keyingi strategiyalarni yaratishga va kelajakdagi daromadlarni bashorat qilishga yordam beradi.

Xulosa

Agar reklama kampaniyasiga kiritilgan mablag‘larning qaytishini bilmoqchi bo‘lsangiz, ROI ni hisoblang. Siz bu ko‘rsatkichni tahlil qilasiz va keyin nima qilish kerakligini hal qilasiz – byudjetni tuzatish yoki kampaniyani to‘xtatish, byudjetni yo‘qotmaslik uchun.

ROI ning asosiy qiymati shundaki, vaqtida hisoblash biznesga qimmatga tushadigan xatolardan qochishga imkon beradi.

Muammoni o‘z vaqtida ko‘rasiz, tezda qaror qabul qilasiz va oddiy harakatlar orqali koeffitsientni oshirasiz. Foydalanuvchi klikdan keyin qayerga kelganini kuzatib boring, yangi kanallarni ulang va tegishli e’lonlarni yarating.

Hisoblash uchun onlayn kalkulyatorlardan yoki google jadvallaridan foydalanishingiz mumkin. Birinchisi operatsiyalar uchun to‘liq tayyor, ikkinchisini esa o‘zingizga moslashtirishingiz mumkin.